فرار مالیاتی طبق تعاریفی که در قانون مالیات های مستقیم دارد جرم شناخته می شود. در این نوشتار، قصد داریم پس از تعریف جرم فرار از مالیات، مصادیق فرار مالیاتی، مجازاتهای فرار از مالیات و اجتناب مالیاتی به رابطه فرار از مالیات با جرم پولشویی و پولشویی از طریق فرار مالیاتی بپردازیم.

فرار مالیاتی در قانون مالیات های مستقیم

تعریف فرار مالیاتی و راه های فرار از مالیات (مصادیق فرار مالیاتی) در قانون مالیاتهای مستقیم ذیل دو ماده ۲۰۱ و ۲۷۴ بیان شده است. بنابراین دو ماده، فرار از مالیات اگر:

الف) از طریق تهیه و تنظیم ۱- ترازنامه ۲- حساب سود و زیان ۳- دفاتر قانونی ۴- دیگر اسناد و مدارک به صورت خلاف واقع و استناد به این موارد صورت بگیرد و مرتکب نیز عالم و آگاه به مغایرت آنها با واقعیت باشد

و یا اگر فرار مالیاتی

ب) از طریق خودداری مودی مالیاتی طی سه سال پشت سر هم از تسلیم ۱- اظهارنامه مالیاتی 2- ترازنامه و ۳- حساب سود و زیان صورت بگیرد

و یا اگر فرار مالیاتی

ج) از طریق استفاده مودی از کارت بازرگانی شخصی دیگر انجام شود

در همه موارد یادشده جرم مالیاتی محقق می شود و در مورد بند ب علاوه بر مجازاتهای مقرر و معین در قانون، باعث لغو کلیه معافیت های مالیاتی و لغو بخشودگی های مالیاتی مالیات دهنده (مودی مالیاتی) در سالهای مذکور می شود.

تفاوت فرار مالیاتی با اجتناب مالیاتی

اجتناب مالیاتی در واقع قرار دادن درآمدی با نرخ مالیاتی بیشتر به جای درآمدی دیگر با نرخ مالیات کمتر است. اجتناب مالیاتی تلاش مالیات دهده است برای پرهیز پرداخت مالیات بیشتر یا برای استفاده از معافیت مالیاتی یا استفاده از نرخ مالیات کمتر، از طریق تغییر عنوان و نوع درآمد به گونه ای که فعالیت خود را تحت عناوینی انجام می دهد یا ثبت می کند که از مالیات کمتری برخوردار است.

در حالیکه فرار مالیاتی در واقع یک رفتار خلاف قانون و مجرمانه است. اجتناب مالیاتی ممکن است حتی قانونی تلقی شود و نسبت به مواردی قابل استفاده است که در مورد مشمول مالیات بودن یا معاف بودن یا در مورد میزان مالیات قابل مطالبه، تردید و بحث وجود داشته باشد.

به طور مثال ممکن است یک نوع درآمد از نظر بعضی از افراد درآمد اتفاقی تشخیص داده شود و در نتیجه مشمول نرخ مالیاتی ۳۵درصد شود. همین درآمد ممکن است از نظر افراد دیگر درآمد اتفاقی شناخته نشده و مشمول نرخ کمتری از مالیات شود.

فرار از مالیات چه حکمی دارد؟

از آنجا که فرار از مالیات ، جرم مالیاتی تلقی می شود برابر ماده ۲۷۴ قانون مالیات های مستقیم، مجازات جرایم مالیاتی حبس تعزیری درجه شش (زندان بیش از ۶ ماه تا دو سال) است. البته در مواردی ممکن است مجرمین مالیاتی علاوه بر این مجازات از معافیت های مالیاتی و بخشودگی های مالیاتی نیز محروم گردد.

پولشویی در قانون مبارزه با پولشویی

پیش از تعریف جرم پولشویی لازم به توضیح است که جرم پولشویی وابسته به جرمی دیگر تحت عنوان جرم منشا است.

بدین معنی که جرم پولشویی جرم مستقلی نیست. ابتدا باید یک جرم دیگری واقع شده و از آن جرم ، اموال و منافعی بدست آمده باشد. سپس به منظور مخفی کردن رد اموال و منافع بدست آمده از یک جرم، معاملات یا فعالیت هایی صورت گرفته باشد که جرم پولشویی در این مرحله مفهوم پیدا می کند.

مثلاً ابتدا باید جرایمی مانند کلاهبرداری، ارتشا، سرقت یا امثال اینها به عنوان جرایم منشا پولشویی صورت گرفته و سپس برای پنهان کردن منشا مجرمانه اموال و منافع بدست آمده از جرایم مذکور ، فعالیت های مستقل دیگری صورت گرفته باشد تا بتوان آن فعالیت ها و اقدامات را جرم پولشویی قلمداد کرد.

تعریف پولشویی در قانون مبارزه با پولشویی

پولشویی در قانون پولشویی عبارت است از:

تحصیل مال حاصل از جرم

الف – تحصیل درآمد حاصل از ارتکاب جرم با علم به منشا مجرمانه آن.

مانند به دست آوردن درآمد از فرار مالیاتی با آگاهی بر اینکه این درآمد حاصل از ارتکاب یک جرم مالیاتی است.

تملک مال حاصل از جرم

ب- تملک مال حاصل از ارتکاب جرم با علم به منشا مجرمانه آن.

مانند تملک قطعه زمینی که پیش از این به عنوان رشوه بین دو نفر رد و بدل شده بوده، با علم به رشوه بودن ان.

نگهداری مال حاصل از جرم

ج- نگهداری درآمدهای حاصل از ارتکاب جرم با علم به منشا مجرمانه آن.

مانند نگهداری مال حاصل از فرار مالیاتی فردی دیگر برای او با آگاهی به این موضوع که این مال از فرار مالیاتی به دست آمده است.

استفاده از مال حاصل از جرم

د- استفاده ازعواید حاصل از ارتکاب جرم با علم به منشأ مجرمانه آن.

مانند استفاده از خودرویی که از سرقت به دست آمده، با آگاهی از اینکه این خودرو از سرقت به دست آمده است.

تبدیل درامد حاصل از جرم

ه- تبدیل درآمد حاصل از جرم به منظور پنهان یا کتمان کردن منشأ مجرمانه آن با علم به اینکه به طور مستقیم یا غیرمستقیم از ارتکاب جرم به دست آمده.

مانند تبدیل سرویس طلای سرقتی به شمش طلا برای پنهان کردن منشا آن با آگاهی از سرقتی بودن آن.

مبادله مال حاصل از جرم

و- مبادله عوایدی حاصل از جرم به منظور پنهان یا کتمان کردن منشأ مجرمانه آن با علم به اینکه به طور مستقیم یا غیرمستقیم از ارتکاب جرم به دست آمده .

مانند خرید ملکی با استفاده از درآمد حاصل از فرار مالیاتی برای پنهان کردن منبع آن با آگاهی از اینکه درآمد حاصل از فرار از مالیات است.

انتقال مال حاصل از جرم

ز- انتقال عوایدی به منظور پنهان یا کتمان کردن منشأ مجرمانه آن با علم به اینکه به طور مستقیم یا غیرمستقیم از ارتکاب جرم به دست آمده یا کمک به مرتکب جرم منشأ به نحوی که وی مشمول آثار و تبعات قانونی ارتکاب آن جرم نشود.

مانند انتقال سود بانکی حاصل از فرار مالیاتی به نزدیکان خود برای پنهان نمودن منشا آن با آگاهی از اینکه این سود حاصل از فرار مالیاتی.

کتمان منشا یا منبع یا محل مال خاصل از جرم

ح – پنهان یا کتمان کردن منشأ، منبع، محل، نقل و انتقال عوایدی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در نتیجه جرم تحصیل شده باشد

جا به جایی مال حاصل از جرم

ط- جابه جایی عوایدی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در نتیجه جرم تحصیل شده باشد

مالکیت مال حاصل از جرم

ی- مالکیت عوایدی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در نتیجه جرم تحصیل شده باشد.

پولشویی از طریق فرار مالیاتی

همانطور که اشاره کردیم برای تحقق جرم پولشویی ابتدا باید جرم دیگری به صورت پایه صورت گرفته باشد و از این جرم درآمدی حاصل شده باشد.

بنابراین اگر فردی در نتیجه فرار مالیاتی به هر نحو درآمد، عایدی و یا سودی کسب کرده باشد، حال به قصد کتمان این درآمد یا منبع و منشا آن، آن را مخفی نموده یا تبدیل نماید یا تحت هر یک از عناوین بالا استفاده کند در واقع پولشویی از طریق فرار مالیاتی انجام داده است.

مودیان مالیاتی، چه حقیقی و چه حقوقی، حتی در فرضی که به بخشی از مالیات تشخیصی سازمان امور مالیاتی معترض باشند موظفند آن میزان مالیاتی را که مورد قبول خود آنهاست پرداخت نمایند.عدم پرداخت مالیات برای مودیان عواقبی همچون توقیف اموال و ممنوع الخروجی مالیاتی را به دنبال دارد، که در این نوشتار به شرح آن خواهیم پرداخت.

مهلت پرداخت مالیات

بنابر ماده ۲۱۰ قانون مالیاتهای مستقیم، مالیات قطعی شده باید ظرف ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ برگ قطعی مالیات پرداخت گردد، یا اینکه مودی باید ترتیبات پرداخت آن را طی این ۱۰ روز با اداره امور مالیاتی توافق نماید.

در صوت عدم پرداخت مالیات قطعی، در این ۱۰ روز، اداره امور مالیاتی طی برگ اجرایی مالیات که به مودی ابلاغ می نماید یک ماه دیگر برای پرداخت مالیات به وی فرصت می دهد.

توقیف اموال بدهکاران مالیاتی

اما اگر مودی ظرف ۱ ماه مقرر شده پس از ابلاغ اجرائیه مالیاتی، مالیات قطعی خود را نپردازد، بنابر ماده ۵ اصلاحیه آیین نامه اجرایی ماده ۲۱۸ قانون مالیات های مستقیم، به دستور مسئول اجراییات، اقدام به توقیف اموال بدهکاران مالیاتی می کنند.

نکته: مسئول اجرائیات، حسب مورد می تواند مدیر کل، معاونان مدیر کل، رئیس امورمالیاتی، رئیس گروه مالیاتی وکارشناس ارشد مالیاتی باشد.

بنا بر همین ماده، معادل کلیه بدهی مودی (این بدهی می تواند اصل مالیات قطعی شده و جرایم مالیاتی متعلق به آن باشد) به اضافه ۱۰ درصد از کل بدهی مالیاتی قطعی او، از اموال وی توقیف خواهد شد.

ممنوع الخروجی بدهکاران مالیاتی

میزان بدهی مالیاتی قطعی شده مودیان برای ممنوع الخروجی مالیاتی نرخ متغیری دارد.

بنا بر ماده ۲۰۲ قانون مالیات ها، وزارت امور اقتصاد و دارایی و همچنین سازمان امور مالیاتی می توانند از خروج:

۱- مدیران مسئول (مدیران صاحب امضای مجاز) اشخاص حقوقی تولیدی دارای پروانه بهره برداری از مراجع قانونی ذی ربط و ذی صلاح، در صورتی که بدهی مالیاتی آنها از ۲۰% سرمایه ثبت شده شرکت و یا از مبلغ ۵۰۰ میلیون تومان بیشتر باشد

۲- مدیران مسئول سایر اشخاص حقوقی (غیر تولیدی) و اشخاص حقیقی تولیدی، در صورتی که بدهی مالیاتی آنها از ۱۰% سرمایه ثبت شده شرکت و یا از مبلغ ۲۰۰ میلیون تومان بیشتر باشد

۳- سایر اشخاص حقیقی، در صورتی که بدهی مالیاتی این افراد از مبلغ ۱۰ میلیون تومان بیشتر باشد

جلوگیری نمایند.

در صورتی که به انتخاب وکیل مالیاتی یا مشاوره مالیاتی در زمینه ممنوع الخروجی مالیاتی، رفع ممنوع الخروجی مالیاتی توقیف اموال در صورت بدهی مالیاتی و دیگر نوشتارهای نفیسه رئیسی کیا نیاز داشتید یا به برگزاری کارگاه و دوره های آموزشی برای خود و مدیران و کارکنان شرکتتان در موارد یاد شده علاقه مند بودید، درخواست خود را از طریق saviran97@gmail.com ارسال یا با شماره های ۸۸۳۲۳۲۷۹ و ۸۸۳۲۱۰۸۸ تماس حاصل فرمایید.